Beiträge zum Symposium

• Dükern
  ×

  Dükern

  ---

  De Sünn brenn. Wi stunn’n an de Treen to pöddern. De platten Steens hüppen dorbi över dat glinstern Natt. Wi tellen, wo faken jede Steen dat Water man eb’n beröhr un denn wieder sprung „Wolang kannst du dükern?“, frog Reimer - eenfach so. „Weet ick nich.“ „Ick kann anderthalv Minuten“, sä he, nehm dat strichte Krüzband vun de Kopp, schüttel sien lange Hoor in dat Gesicht, faat de Spitzen an un meet, wo wiet se ünner dat Kinn recken. Mi grien he breet an un luer op mien Glatz mit Vörgoorn. „Wetten, ick kann länger dükern as du?“, höör ick mien Stimm. „Wetten!“, Reimer heel mi sien’ Hand hen. Ick wuss, dat ick de Luft lang anholen kunn. Jeden Dag öven wi Junges bi’t Baden, wer am längsten ‘ünnerblieven’ kunn. Ock na dat Waschen drück ick mien Kopp gern deep in’t Water vun de Waschschüddel. Dat broch Spaaß. En Vergnögen weer dat aver erst, wenn Oma op de Neegde weer. Se reet mien Koop jedes Mol ut dat Water un schimp as dull över ‘so ’n malle Töög’, wenn se mien blaurot anlopen Gesicht sehg. „Ick sett mien Taschenmess“, sä Reimer, „un du, wat settst du? Dien’ Ball?“ As harr ick dat ahnt! Op mien Ball harr Reimer al lang en Oog smeten. Jeden Dag, glieks na dat Middageten, tööv he al op mi un wull mit de Ball spelen. Man ick durf erst rut, wenn ick mit de Scholarbeiten ferdig weer. Alle Ogenblick’ klopp he an’t Kökenfinster un wull weten, wann ick so wiet weer or op he de Ball al hebben durf. Dat wull ick aver nich. Ick wull dorbi ween, denn he gung immer so groff mit all dat um, wat he mang de Finger kreeg. Wat keem em disse Wett nu wull topass. Sull ick överhaupt gegensetten? Ick weer unseker. Nee, ick wull nich! Liekers sä ick: „Jo.“ Hemd un Büx flogen in’t Gras. Ick heel mi dat Handdook um dat Liev, truck de Ünnerbüx ut un de natte Badebüx wedder an. Denn geven wi uns de Hand, keken uns in de Ogen un versproken, nich to bedregen. Ulli sloog dör. Reimer un ick stellen uns bi de muerte Anlegger op. Ick keek mi um, sehg op dat Water, gung mien Plan noch mol dör, hool wicke Mol ganz deep Luft un tööv op dat Teken. Bloots de Stimm vun Ulli weer noch to hören. He tell luut. Bi „dree“ sprungen wi. Dat Water weer warm. Mit apen Ogen düker ick glieks na de ole Ankersteen un klammer mi fast. Nu kunn ick nich opdrieven. Ick dreih mi um. Vun Reimer weer nix to sehen.  Dat Water weer teemlich muddelig. Liekers sehg ick, wi dat Aalkruut sachen hen un her dreev. Vundag harr de Treen wenig Strömung. In Gedanken tell ick. „Eenuntwindig, tweeuntwindig ... ick mutt winnen ... veeruntwindig ... wat Reimer wull maakt ... süssuntwindig, söbenuntwindig ... dat Taschenmess will ick hebben ... negenuntwindig,  dördig ... mien’ Ball kriggt he nich ... tweeundördig, dreeundördig ... door, en Stichling ... fiefundördig, süssundördig ... man gut, ick smöök nich, so as Reimer ... neegenundörtig ... de smöökt al op Lung ... eenunveer...“ De Stichling keem neger. He lenk mi af, denn bilüddens wurr mi de Luft knapp. Ick tell gauer. „Nich bewegen, dat kost’ Kraft!“, sä ick mi twischendör. Ick harr to veel Luft mit dalnahmen un drück en poor Blasen rut. Se stegen sülvern in dat griese Water hoch. Op mien Ohren drück dat. Ick sluck. „Sull Reimer de Luft ok al knapp warrn?“ Mien Hard hommer. De Släg klungen luut. Wedder keek ick hoch un leet en poor Luftblasen opstiegen. „Mien Ball kriggt he nich! Keen Denken an! - Ob ick opduuk? - Nu? - Nee, noch nich! Noch kann ick!“ Mien Gedanken jagen wild hen un her. Mit de rechte Foot söch ick Hoolt op de weke Grund. Mien Töön föhlen en dünne, iesen Stang. Bi’t Opduken wull ick mi door vun afstöten. Nu wurr dat Tied. Ick harr keen Luft mehr un leet de Ankersteen los. Mit en düchdige Swung drück ick mi mit dat rechte Been af. Man wat weer dat? Wehdag jaag dör de Knüchel. Ick weer afrutscht un seet mang iesen Stangen fast. De linke Foot stunn noch op de Ankersteen. Ick drück un stemm. Immer wedder versöch ick frie to kamen, man ick keem nich los. In mien Angst fung  ick an to schreen. En grote Luftblaas steeg dör dat opwöhlte Water hoch. Muddel dreev op. Bald sehg ick nix mehr. Mien Hard sloog wild, un mien Finger söchen hiddelig över de iesen Stangen. Weern dat Speken vun en Maschienrad? Wedder reet un stemm ick. Bunte Ringen danzen vör mien Ogen. Ick sehg Stirns. So dull ick ok truck, de Foot seet fast. In mien Kopp prickel dat hitt. Nu wurrn de Ringen greller un de Stirns sammeln sick to en grote Sünn, de denn platz un as en Stirnsmieter ut’nanner full. Denn weer dat düster. Ick höör Stimmen un plier. Reimer un Ulli kneen över mi. Ulli weer ok natt. Beide drücken op mien Bost. Noch immer flimmer dat bunt vör mien Ogen. Af  un an weer ok en grelle Stirn dor mang. Ick muss hoosten un smeck Treen-Water. Mien rechte Knüchel dä weh, man in mien Hand föhl ick en Taschenmess.

  Schließen
• Ankloppen
  ×

  Ankloppen

  Liek över vun mien Öllernhuus, nich wiet weg vun de Kark mit sien hoge spitze Toorn,  stunn fröher en lütte Kösel, dat na de Straat hen dat gröttste Finster in unse lütte Dörp harr. Över dit Finster hung en Schild mit grote Bookstaven: "Jacob Rose, Schneidermeister". Wann immer ik röver keek, seet Meister Rose op de lange Disch vör dat Finster, harr de Been överkrüüz un neih. Wohnen dä he buten't Dörp in en smalle Kaat. Bet op sünnabends, keem he morgens, ehr dat Dag wurr, un gung abends laat na Huus. Meister Rose weer man lütt un verwussen. Sien dicke Rüch sehg ik aver blots, wenn he schreeg vör dat Finster seet. David, sien Söhn, de so olt weer as ik,  gung sien Vadder veel to Hand oder broch de fertige Kledaasch na de Kunnen. De Meister sülven gung al lang nich mehr ut de Warksteed. Morgens stunn David in de Döör un keek achter mi ran, wenn ik to School leep. Ik gung in de drütte Klass. Namiddags, wenn ik mien Huusapgaven ferdig harr, durf ik in de Sniederie. David tööf denn al. Wi kneden Kasperköpp ut Zeitungspapier, Liem un Water, schnitzen fiene Muster in Hasselstöcke oder blädern in en dicke Friemarken-Album un reisen so dör de ganze Welt. En Dag in de April 1942 sä David mit'nmal to mi: "Ik gah noch na de Karkhoff - bi mien Mudder ankloppen. Wenn du wullt ..." "Wat maak dien Mudder dor?" "Se is doot", antwoort he un vertell, dat sien Mudder nich överleevt harr, as Edith, sien Swester, vör söss Johr op de Welt kamen weer. "Du hest en Swester?", wunner ik mi. Nargens, ok nich in de Warksteed, harr ik ok blots en Wort över ehr höört. He renn los, man ik reep em torüch: "Door nich langs! De Karkhoff is doch bi de Kark." David bleev stahn, wies ut't Dörp un vertell, dat sien Familie un noch en Handvull Lüüd in't Dörp, de nableven weern, en anner Gloven harrn. Se weern mosaisch un harrn en egen Karkhoff - al hunnerte Johrn. För se weer dat de 'Platz vun de Ewigkeit'. Un denn sä he Wöör, de ik nümmer höört harr un ok nich verstunn: Thora un Rabbi, Sabbat un koscher. Ok vertell he, dat hier fröher all Minschen in Freden mit'nanner leevt harrn, man dat harr sik ännert, alles weer nu verbaden ... "blots du bist noch mien enzige Fründ." Wi weern dor. Ik sehg an de sössdig Graffsteen. Se weern ut Sandsteen, mal groot un hooch, mal sied un small, mal glatt un schier, mal smückt mit Palmen un Blattwark. Hier un dor weern Steerns ut twee Dreeecken inmeißelt. David bleev an en Graff stahn. 'Hanna Rose' lees ik, un fraag em: "Hest keen Blööm?" He schüddel de Kopp un truck en lütte, runde Kiesel ut de Büxentasch "Wi bringen keen Blööm. Wi leggen lütte Steen af, Anklopp-Steen[1]. Dormit gröten wi unse Doden", verkloor he. Na en korte Tiet maken wi uns op de Weg torüch. Snackt hebbt an de Dag wi nich mehr veel. En poor Daag later geev dat en grote Opregen in uns stille Dörp. För de Sniederie heel en frömde Lastauto, wo al anner Lüüd op stunnen. Meister Rose wurr mit sien lütte Kuffer op't Auto stött. David heel dat Friemarken-Album ünner de Arm. Mit de frie'e Hand maak he en Bewegen, as wink he na mi. Dat Auto fohr weg. Glieks snötern de Lüüd vun "judenfrie" un "op de Juden-Karkhoff liggt alles in'n Grütt!" Gegen Avend sleek ik op Umweg ut't Dörp un sehg dat: All Steen weern umstött un tweihaut - sware Hamers harrn en lichte Spill mit de weken Sandsteen hatt. Wat ut David un sien Familie wurr is, heff ik nich rutfunnen. De smalle Kaat, in de Roses hüsen, brenn aver noch in de Nach af, na dat de Snieder un sien Kinner versleppt wurrn weern. De Karkhoff wurr na de Krieg wedder schier maakt, de Steen opstellt un flickt. Moos deck intwischen de velen Spleten mit en gröne Deek to. Ik bin noch veel na de 'Platz vun de Ewigkeit' rutlopen un heff ankloppt. Villicht hett David mi höört. Nu kann ik dat nich mehr ... mien Been ...

  ---

  [1] Dofèk = der (An)Klopfer  -  geschrieben nach einem Besuch des jüdischen Friedhofs von Sötern/Saarland, 2008/2017

  Schließen